Βιολογικά Προϊόντα

Η τάση για επιστροφή στην  βιολογική καλλιέργεια και την βιολογική εκτροφή ξεκίνησε από τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν έγιναν γνωστές οι παρενέργειες των φυτοφαρμάκων και των εντομοκτόνων στους αγρότες καλλιεργητές και στους εκτροφείς. Οι παρενέργειες αυτές έγιναν γνωστές με τον σκληρότερο τρόπο, αφού οι αγρότες παρουσίασαν ιδιαίτερα αυξημένα κρούσματα καρκίνου, αναπνευστικά προβλήματα και άλλες ασθένειες που έπληξαν ανεπανόρθωτα το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Αυτό αποτέλεσε ένα από τα μείζονα αγροτικά θέματα κυρίως στις ΗΠΑ, που ήταν η χώρα που εδραίωσε την βιομηχανική καλλιέργεια και εκτροφή.

Από τότε πολλά άλλαξαν και ο στόχος αυτός έχει γίνει τρόπος ζωής για αρκετούς ανθρώπους στον κόσμο, απλούς καταναλωτές και καλλιεργητές ή εκτροφείς.

Η βιολογική διατροφή είναι πια στην ζωή μας όχι από μόδα αλλά από ανάγκη. Τα βιολογικά προϊόντα, δηλαδή οι τροφές βιολογικής γεωργίας, αποκτούν όλο και περισσότερους νέους οπαδούς. Το γιατί είναι προφανές. Ο συνέπειες των διαφόρων χημικών ουσιών που προστίθενται στην τροφή μας (σε κάθε τροφή μας) έχουν γίνει πλέον γνωστές και είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες. Ο καταναλωτής δεν αναρωτιέται πλέον για την επίδραση όλων αυτών στην υγεία του. Ξέρει. Παρά την αυξημένη τιμή τους, το αγοραστικό κοινό των βιολογικών προϊόντων μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο.

Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι, ακόμα και στις μεγάλες πόλεις, εκμεταλλεύονται και τον ελάχιστο διαθέσιμο χώρο (ακόμα και γλάστρες στο μπαλκόνι τους) για να φυτέψουν ό,τι μπορούν (βιολογικά αρωματικά και άλλα φυτά και λαχανικά) για προσωπική τους χρήση. Η στροφή του κόσμου προς μια υγιεινή διατροφή είναι πλέον εμφανής.

Νομοθεσία για τα βιολογικά προϊόντα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με μια ενιαία νομοθεσία καθορίζει αυστηρά ποιές τροφές μπορούν να χαρακτηριστούν ως βιολογικές. Τα κριτήρια είναι κοινά για όλες τις χώρες-μέλη. Παρ’ όλα αυτά, η κάθε χώρα διατηρεί το δικαίωμα να θεσπίζει δικούς της ανεξάρτητους νόμους για την εγχώρια κατανάλωση.

Σύμφωνα με την USDA, (United States Department of Agriculture) και τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως βιολογικά προϊόντα χαρακτηρίζονται εκείνα που ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες:

βιολογικά κρέατα, βιολογικά πουλερικά, βιολογικά αυγά, βιολογικά γαλακτοκομικά, βιολογικά λαχανικά, βιολογικά φρούτα, βιολογικά καλλυντικά (και άλλες), όταν προέρχονται από ζώα και φυτά στα οποία δεν χορηγούνται αντιβιοτικά ή ορμόνες ανάπτυξης και έχουν παραχθεί αποκλειστικά με φυσικές μεθόδους. Η βιολογική τροφή παράγεται χωρίς την χρήση χημικών ζιζανιοκτόνων, συνθετικών λιπασμάτων, παραγώγων λυμάτων, μετάλλαξη και ακτινοβολία ιονισμού.

Οι υποστηρικτές βιολογικών τροφίμων ισχυρίζονται ότι οι τροφές προερχόμενες από βιολογική (οργανική) καλλιέργεια είναι πιο ασφαλείς και πιο θρεπτικές από τροφές που έχουν παραχθεί με τις γνωστές συμβατικές μεθόδους. Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πλέον δεν εμπιστεύονται τα χημικά που χρησιμοποιούνται και αρνούνται να τα καταναλώσουν με οποιονδήποτε τρόπο. Ειδικά οι νέοι γονείς, αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο των καταναλωτών βιολογικών τροφίμων.

Πιστοποίηση βιολογικών

Δεδομένου ότι όλα τα μη βιολογικά παραγόμενα τρόφιμα αποδεδειγμένα περιέχουν κατάλοιπα των ουσιών που έχουν χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή τους, ο μόνος τρόπος για την αποφυγή χρήσης χημικών ουσιών είναι η οριστική στροφή στα βιολογικά προϊόντα.

Για να πιστοποιηθούν ως βιολογικά, τα προϊόντα διατροφής πρέπει να προέρχονται από καλλιέργειες και εγκαταστάσεις επεξεργασίας που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικές. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ελέγχονται από έμπειρους και πιστοποιημένους οργανισμούς για να εξασφαλιστεί ότι τα βιολογικά αγροκτήματα ή οι βιολογικές κτηνοτροφικές μονάδες λειτουργούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές του αντίστοιχου προτύπου.

Είναι απαραίτητη η κρατική σφραγίδα για την πιστοποίηση ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν είναι απόλυτα συμβατές με τις ισχύουσες διατάξεις και σε καμία περίπτωση δε μολύνουν το περιβάλλον και τον υδροφόρο ορίζοντα με φυτοφάρμακα, συνθετικά λιπάσματα και άλλες μη-οργανικές ενώσεις. Η νομοθεσία κάθε χώρας ορίζει μεν αυστηρά ποιά προϊόντα θεωρούνται βιολογικά.

Ο κάθε καταναλωτής οφείλει να ελέγχει αν, όντως, τα προϊόντα που αγοράζει φέρουν την αντίστοιχη πιστοποίηση. Δεν είναι λίγες οι φορές που βρίσκουμε προϊόντα που ονομάζονται “βιολογικά” αλλά στερούνται πιστοποίησης. Απαγορεύεται δια νόμου να χρησιμοποιούν τον όρο και η πράξη αυτή διώκεται αυστηρά από το νόμο.

Η πιστοποίηση βιολογικών προϊόντων είναι χρονοβόρα διαδικασία, αφού απαιτεί πολλαπλούς και διαρκείς ελέγχους της παραγωγής. Απαιτεί, από την πλευρά του παραγωγού, συνέπεια και γνώση. Η διάθεση των προϊόντων στην αγορά γίνεται μέσω των καταστημάτων και των λαϊκών αγορών.

Η αγορά βιολογικών προϊόντων στην Ελλάδα

Τα βιολογικά προϊόντα θα τα βρούμε σε όλη την Ελλάδα. Σε καταστήματα βιολογικών (βιολογικά καταστήματα όπως πολλοί τα ονομάζουν) καθώς και σε διάφορες λαϊκές αγορές, βιολογικές ή μεικτές. Θα τα βρούμε ακόμα και στους πάγκους των περισσότερων σούπερ μάρκετ, δυστυχώς σε περιορισμένη ποσότητα, για την ώρα.

Η Ελλάδα παρουσιάζει αύξηση στα καταστήματα βιολογικών, με εμφάνιση μεγαλύτερων αλυσίδων που επεκτείνονται σε διάφορες Ελληνικές πόλεις ή και σε πολλές περιοχές της Αττικής. Κυρίαρχες πόλεις είναι η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα. Τα περισσότερα από τα μεγάλα καταστήματα βιολογικών διαθέτουν eshop. Εκεί, οι καταναλωτές και λάτρεις των βιολογικών μπορούν να αγοράσουν σε ελάχιστο χρόνο τα αγαθά που τους ενδιαφέρουν, πληρώνοντας online ή με αντικαταβολή.

Σε ότι αφορά τις βιολογικές λαϊκές αγορές (βιοαγορές), ο αριθμός τους είναι ακόμα αρκετά περιορισμένος. Αναμένεται, όμως, αύξηση στον αριθμό τους χρόνο με τον χρόνο, για την καλύτερη εξυπηρέτηση του αγοραστικού κοινού και των παραγωγών.

Τα κυριότερα βιολογικά προϊόντα που διακινούνται στην Ελληνική αγορά είναι, στην κατηγορία των λαχανικών:
βιολογικές ντομάτες, βιολογικό μαρούλι και βιολογικό κουνουπίδι,
και στην κατηγορία των βιολογικών φρούτων:
πορτοκάλια και μήλα.

Όσο για προϊόντα ζωικής προέλευσης, έχουμε το βιολογικό κρέας (κυρίως το χοιρινό), το βιολογικό γάλα και τα βιολογικά αυγά. Μεγάλο μέρος του αγοραστικού κοινού των βιολογικών είναι οικογένειες με μικρά παιδιά.

Αυξημένη ζήτηση παρουσιάζουν και τα βιολογικά καλλυντικά, ένας σχετικά νέος και πολλά υποσχόμενος κλάδος με μεγάλη ποικιλία και αφθονία προϊόντων.

Κάποια προϊόντα, όπως τα βιολογικά ψάρια, τα βιολογικά αρωματικά και βότανα και άλλα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην μαγειρική και την ζαχαροπλαστική, έχουν χαμηλότερη αγοραστική ζήτηση που όμως αυξάνεται και αυτή χρόνο με το χρόνο.

Τιμές βιολογικών

Η ζήτηση και η επάρκεια είναι οι δύο βασικοί παράγοντες που καθορίζουν τις τιμές σε κάθε προϊόν που εμφανίζεται στην αγορά. Έτσι και στα βιολογικά προϊόντα, η άνοδος στην ζήτηση θα φέρει, σε εύλογο χρονικό διάστημα, μείωση του κόστους τους.

Η βιολογική γεωργία και εκτροφή είναι απαιτητικές μέθοδοι παραγωγής τροφίμων και αυτό αντικατοπτρίζεται στην τιμή του εκάστοτε προϊόντος. Το κράτος συνεισφέρει  σημαντικά με τακτικές και έκτακτες πληρωμές, μέσω επιδοτήσεων, με σκοπό να στηρίξει την ανάπτυξη της βιολογικής καλλιέργειας.

Ένα είναι σίγουρο, ότι όσο αυξάνεται η ζήτηση και η διάθεση βιολογικών προϊόντων και όσο αυτά διατίθενται σε ολοένα περισσότερα μαγαζιά, τόσο θα βλέπουμε μείωση του κόστους τους και βελτίωση της υγείας μας.