Υδροπονία (υδροπονική καλλιέργεια): τα κυριότερα πλεονεκτήματα
Η υδροπονία κερδίζει διαρκώς έδαφος. Σαν μέθοδος καλλιέργειας, απαιτεί ως και 90% λιγότερο νερό από τη συμβατική καλλιέργεια. Η τεράστια αυτή οικονομία στο νερό την κάνει άκρως οικονομικότερη της καλλιέργειας σε χώμα και φυσικά περισσότερο οικολογική.
Επιπλέον, τα φυτά μπορούν να “φυτεύονται” σε πολύ κοντινότερη απόσταση το ένα από το άλλο και ο καλλιεργητής έχει μεγάλη απόδοση σε μικρή έκταση γης.
Ένα σύστημα της υδροπονίας (θερμοκήπιο, φίλτρα, αγωγοί νερού και συστήματα ψύξης ή/και θέρμανσης) μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιαδήποτε οριζόντια έκταση, όσο άγονη και πετρώσης και αν είναι αυτή. Αφού δεν χρησιμοποιείται η γη (το χώμα) για την καλλιέργεια, η γονιμότητα του εδάφους είναι παντελώς αδιάφορη.
Υδροπονική καλλιέργεια: μέθοδος
Στην υδροπονία απαιτείται άριστος έλεγχος της ποιότητας του νερού της καλλιέργειας. Το νερό λιπαίνεται (προστίθενται δηλαδή σ’ αυτό τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία ανάλογα με το φυτό). Καθώς περνάει από τα φυτά, οι ρίζες τους απορροφούν τα συστατικά αυτά και το νερό επιστρέφει σε φίλτρα πριν ξεκινήσει πάλι τον κύκλο του προς τα φυτά. Το νερό πρέπει να ελέγχεται διαρκώς ως προς το PH του. Οποιαδήποτε μεταβολή του PH κάτω από το 6,0 ή πάνω από το 7,5 θα οδηγήσει το σύστημα σε αστάθεια αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.
Η υδροπονία (υδροπονική) είναι καλλιέργεια θερμοκηπίου. Τα φυτά δεν πρέπει να είναι εκτεθιμένα σε καιρικές συνθήκες όπως βροχή, χιόνι και αέρα. Η βροχή και το χιόνι θα χαλάσουν την ισορροπία νερού και θρεπτικών συστατικών.
Τα φυτά βρίσκονται συνήθως στον αέρα ή μάλλον στο νερό. Χωρίς άλλο μέσο στήριξης, η στήριξη των φυτών γίνεται συνήθως με νήματα που δένονται από οριζόντιες δοκούς που διατρέχουν το θερμοκήπιο σε ύψος 3 ως 4 μέτρα από τη βάση του.
Είναι η υδροπονία βιολογική μέθοδος καλλιέργειας;
Η υδροπονία (υδροπονική) ΔΕΝ θεωρείται βιολογική μέθοδος καλλιέργειας σε καμία χώρα του κόσμου. Ο κύριος λόγος είναι ότι πρόκειται για καλλιέργεια χωρίς χώμα, η ύπαρξη του οποίου είναι (για την ώρα) απαράβατος όρος για την πιστοποίηση μιας καλλιέργειας ως βιολογική. Επιπλέον, στις περισσότερες υδροπονικές καλλιέργειες γίνεται προσθήκη χημικών και όχι βιολογικών λιπασμάτων στο νερό. Τα λιπάσματα αυτά αποτελούν την τροφή των φυτών και έχουν άμεση επίπτωση στην υφή και τη γεύση των λαχανικών. Παρά ταύτα, ήδη στο εξωτερικό γίνονται προσπάθειες ένταξης της υδροπονίας στις βιολογικές καλλιέργειες, υπό αυστηρές προϋποθέσεις φυσικά, ανάμεσα στις οποίες είναι και η χρήση βιολογικού λιπάσματος και μόνο.
Να τονίσουμε ότι, λόγω της φύσης της καλλιέργειας, πολύ σπάνια αναπτύσσονται ζιζάνια και αν γίνει αυτό θα είναι ελάχιστα. Επίσης, η ανάπτυξη μιας υδροπονικής μονάδας σε πολλά και ανεξάρτητα μεταξύ τους θερμοκήπια έχει δείξει ότι καθυστερεί ή και αποτρέπει τη μετάδοση ασθενειών των φυτών. Με άλλα λόγια, τα φυτά έχουν λιγότερους εχθρούς και σαφώς μικρότερες ανάγκες σε εντομοκτόνα.
Υδροπονία: η ιστορία της εν συντομία
Οι πρώτες καταγραφές για υδροπονία σε πειραματικό επίπεδο χρονολογούνται από τις αρχές του 17ου αιώνα. Παρ’ όλα αυτά, θεωρείται ότι η υδροπονία ξεκίνησε εδώ και χιλιάδες χρόνια ως εξέλιξη μιας απόλυτα φυσικής μεθόδου καλλιέργειας που παρατηρείται στην φύση. Από τις πρώτες αναφορές που έχουμε για ένα τέτοιο σύστημα είναι από τον W. F. Gericke (θα βρείτε το σχετικό απόσπασμα στο περιοδικό Science) που μας ενημερώνει ότι το 1935, κάποιοι καλλιεργητές δοκίμασαν σε συγκεκριμένα λαχανικά και λουλούδια την καλλιέργεια σε υγρό μέσο και διέθεσαν τα προϊόντα τους στην αγορά για 2 συνεχόμενες καλλιεργητικές περιόδους.
Υδροπονία, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα
Η Υδροπονική καλλιέργεια καλείται να δώσει λύση στα τεράστια προβλήματα που προκύπτουν από την καλλιέργεια στο χώμα. Καλείται να παράγει λαχανικά και φρούτα με ελάχιστο νερό και ελάχιστη επιβάρυνση στο περιβάλλον. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που προτρέπουν νέους καλλιεργητές να επενδύσουν στην υδροπονία και στα παράγωγά της (αεροπονία και ακουαπονική ή αλλιώς ενυδρειοπονία). Γεγονός είναι ότι είναι κυρίως η νέα γενιά καλλιεργητών / επενδυτών που στρέφεται με πάθος στην καλλιέργεια με βάση το νερό.
Ας δούμε λοιπόν πόσο πετυχημένη είναι αυτή η μορφή καλλιέργειας:
Πλεονεκτήματα υδροπονικής καλλιέργειας
Η Υδροπονία είναι αναμφισβήτητα επαναστατική μέθοδος καλλιέργειας για τους παρακάτω λόγους:
- Δεν χρειάζεται χώμα
- Απαιτεί μικρή ποσότητα νερού (το νερό ανακυκλώνεται φιλτραρισμένο)
- Ύψιστη παραγωγικότητα
- Ελάχιστοι εχθροί για τα φυτά
- Κανένα ζιζάνιο λόγω απουσίας χώματος
- Εύκολη συντήρηση
- Εύκολη συγκομιδή
- Ελάχιστος απαιτούμενος χώρος για καλλιέργεια
- Ταχύτατη ανάπτυξη των φυτών και μεγάλη απόδοση
- Δεν απαιτούνται πολλές εργατοώρες και μεγάλος αριθμός εργαζομένων για την συντήρηση ενός τέτοιου συστήματος
- Δεν χρειάζονται μεγάλα μηχανήματα για την προετοιμασία του εδάφους ή για πότισμα
- Τα φυτά μπορούν να συγκομιστούν με τις ρίζες ώστε να έχουν πολύ μεγαλύτερο χρόνο ζωής στο ράφι.
Μειονεκτήματα υδροπονικής καλλιέργειας
- Απαιτεί θερμοκήπιο
- Πολύ ακριβή κατασκευή ολοκληρωμένου συστήματος υδροπονίας
- Απαιτεί συστηματική παρακολούθηση
- Γίνεται εύκολη μετάδοση των ασθενειών από φυτό σε φυτό λόγω της μικρής μεταξύ τους απόστασης
- Πολλά έξοδα για λίπασμα
- Σημαντική απαιτούμενη ενέργεια λειτουργίας ακόμα και για σχετικά μικρά συστήματα
- Μέτρια γεύση των καρπών και φύλων σε σχέση με τη βιολογική καλλιέργεια
Ο τεχνητός φωτισμός
Τα φυτά χρειάζονται, για να μεγαλώσουν σωστά, τα κατάλληλα θρεπτικά στοιχεία και το σωστό φως. Οι σύγχρονες καλλιέργειες έχουν πάει ένα βήμα παραπέρα. Επιτρέπουν την άριστη ανάπτυξη των φυτών ακόμα και σε κλειστούς χώρους, αρκεί να υπάρχει ο σωστός τεχνητός φωτισμός. Σε ένα κλειστού χώρου σύστημα υδροπονίας, τα φυτά πρέπει να φωτίζονται για περίπου 15 ώρες και στην συνέχεια να παραμένουν στο σκοτάδι για περίπου 10 ώρες. Οι τιμές αυτές εξαρτώνται, φυσικά, από το είδος του φυτού και μας δίνουν απλώς κάποιες γενικές οδηγίες.
Υπάρχουν ειδικές λάμπες για τα διάφορα συστήματα υδροπονίας, οι οποίες στοιχίζουν αρκετά και πρέπει να αντικαθίστανται κάθε 2 χρόνια περίπου, ώστε να συνεχίζουν τα φυτά να λαμβάνουν τον απαραίτητο φωτισμό για σωστή ανάπτυξη.
Ναι μεν το κόστος μιας υδροπονικής καλλιέργειας σε κλειστό χώρο ανεβαίνει, μας δίνει όμως πολλά πλεονεκτήματα, όπως η θερμοκρασιακή σταθερότητα, η απουσία βλαβερών εντόμων καιη μέγιστη παραγωγικότητα.
