Βιολογικό σταφύλι

Το βιολογικό σταφύλι είναι ένα φρούτο που έχει συνδεθεί άμεσα με το καλοκαίρι αλλά και με τις αρχές φθινοπώρου. Το καλοκαίρι είναι η εποχή που το απολαμβάνουμε σαν ένα πολύ γευστικό, γλυκό και δροσερό φρούτο, ενώ το φθινόπωρο είναι η εποχή που μετατρέπεται και σε μούστο, για να γίνει τελικά κρασί.

Γιατί να επιλέξω βιολογικό σταφύλι

Για μια ισορροπημένη και αποδοτική καλλιέργεια βιολογικού σταφυλιού απαιτείται χώμα πλούσιο σε μια σειρά στοιχείων που μπορεί να λάβει από βιολογικά λιπάσματα (φυτικής και ζωικής προέλευσης). Για την φυτοπροστασία του αμπελιού χρησιμοποιούνται ωφέλιμα έντομα και μια σειρά από εγκεκριμένα σκευάσματα. Έτσι, μπορούμε να παράγουμε βιολογικό σταφύλι και κρασί βιολογικής γεωργίας ή, όπως αναφέρεται συχνότερα, βιολογικό κρασί.

Λίπανση βιολογικού σταφυλιού

Για την βέλτιστη ανάπτυξη του αμπελιού και την μεγιστοποίηση της σοδειάς, το χώμα στο οποίο καλλιεργείται το σταφύλι θα πρέπει να είναι πλούσιο σε άζωτο, φώσφορο, κάλιο, ασβέστιο, θείο, σίδηρο και μαγνήσιο, βόριο και ψευδάργυρο.Η σωστή και έγκαιρη λίπανση του εδάφους και του αμπελιού στα διάφορα στάδια της παραγωγής είναι ζωτικής σημασίας. Ιδανικά, πρέπει να προηγηθεί χημική ανάλυση του εδάφους ώστε ο υπεύθυνος γεωπόνος να αποφανθεί ποιά λιπάσματα είναι απαραίτητα και σε τι ποσότητες.

Για την συμβατική καλλιέργεια του σταφυλιού, μια σειρά χημικών λιπασμάτων φροντίζει για τον έγκαιρο εμπλουτισμό του εδάφους με τα προαναφερθέντα στοιχεία, ώστε το αμπέλι  μας να  έχει την μέγιστη δυνατή απόδοση. Στην συμβατική καλλιέργεια του αμπελιού, ο καθορισμός του είδους και της ποσότητας του λιπάσματος σημαίνει ελαχιστοποίηση των χημικών σκευασμάτων και, κατά συνέπεια, των υπολειμμάτων στο χώμα και στον καρπό και τα φύλλα του φυτού.

Η προέλευση του σταφυλιού και λίγη Ιστορία

Το σταφύλι είναι ένα από τα αρχαιότερα φρούτα.  Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν  ότι ο άνθρωπος το είχε συμπεριλάβει στη διατροφή του ήδη από την εποχή του ορείχαλκου.  Ακόμη έχουν βρεθεί σπόροι του και φύλλα αμπελιού σε τάφους Φαραώ, τόσο παλιά όσο και το 6.000 π. Χ., μαζί με παραστάσεις διαφορετικών ποικιλιών αμπελιών.  Αναφορές για το σταφύλι και το κρασί που παράγεται από αυτό, υπάρχουν στα έργα του Ομήρου και στην Παλαιά Διαθήκη.

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την καταγωγή του αμπελιού και αρκετές χώρες διεκδικούν την προέλευσή του.  Το πιθανότερο είναι ότι καλλιεργήθηκε ταυτόχρονα σε διάφορες χώρες της Ασίας και της περιοχής γύρω από τη Μεσόγειο.

Ανάλογο με το πλήθος των χωρών που διεκδικούν την προέλευση της αμπέλου, είναι το πλήθος των θεοτήτων που διεκδικούν την ανακάλυψή της και τη διάδοση της καλλιέργειάς της.  Στην Αρχαία Ελλάδα είχαμε τον Διόνυσο και οι Αρχαίοι Ρωμαίοι είχαν τον Βάκχο.  Στην Αρχαία Αίγυπτο ο “αρμόδιος” θεός ήταν ο Όσιρις, Στην Ινδία ο Σόμα και την Λιβύη ο Άμμων.

Ποικιλίες σταφυλιού και η καλλιέργειά του στην Ελλάδα

Αμπέλια (όπως ονομάζονται τα φυτά του σταφυλιού) καλλιεργούσαν οι Έλληνες από την αρχαιότητα.  Σήμερα καλλιεργούνται τριών ειδών σταφύλια, τα λευκά, τα κόκκινα και τα μαύρα.  Ποικιλίες και από τα τρία είδη υπάρχουν πολλές και χωρίζονται ανάλογα με τη χρήση τους.  Έτσι έχουμε ποικιλίες επιτραπέζιων σταφυλιών (αυτά δηλαδή που είναι να καταναλωθούν ωμά) όπως είναι ο Σιδερίτης, το Μοσχάτο Αμβούργου, το Cardinal, το Ραζακί, το Calmeria και πολλές άλλες.  Έχουμε ποικιλίες που προορίζονται για αποξήρανση για να γίνει η σταφίδα.  Σαν παράδειγμα έχουμε τη Σουλτανίνα και την Κορινθιακή Σταφίδα.  Τέλος έχουμε και τις ποικιλίες που είναι για οινοποίηση.  Τέτοιες είναι το Ασύρτικο, ο Ροδίτης, το Μαύρο Νεμέας, το Σαββατιανό, το Φιλέρι και αρκετές άλλες.

Στην Ελλάδα αμπελοκαλλιέργειες θα βρούμε κυρίως στην Ηπειρο, στη Μακεδονία και τη Θράκη, στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη.  Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και σε άλλες περιοχές, όμως η παραγωγή είναι συνήθως μικρής έκτασης.

Κατανάλωση σταφυλιού

Το σταφύλι είναι ένα φρούτο που καταναλώνεται κυρίως ωμό.  Διατηρείται στο ψυγείο ή σε μέρη με χαμηλή θερμοκρασία.

Από τα σταφύλια προέρχονται αρκετά προϊόντα.  Το κυριότερο και το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό είναι το κρασί.  Μαζί με αυτό είναι και το ξύδι.  Το πετιμέζι είναι ένα ακόμη προϊόν που προέρχεται από το σταφύλι και είναι γλυκό όπως το μέλι, χρησιμοποιείται με τον ίδιο τρόπο και μπορεί και να το αντικαταστήσει.  Επίσης, οι ρόγες του σταφυλιού αποξηραίνοται και έτσι έχουμε τη σταφίδα που μπορεί να είναι άσπρη ή μαύρη, ανάλογα με το είδος του σταφυλιού.  Κάποιοι συνηθίζουν να φτιάχνουν και γλυκό του κουταλιού από σταφύλι.

Το σταφύλι σαν φρούτο δεν χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στη μαγειρική.  Θα βρούμε όμως αρκετές συνταγές με παράγωγά του, όπως το κρασί, ο μούστος και η σταφίδα.

Πού θα βρω σταφύλια και σε τι τιμές

Σταφύλια θα βρείτε από τέλη Ιουλίου μέχρι και τα μέσα του φθινοπώρου.  Φυσικά θα τα βρείτε, όπως όλα τα φρούτα και τα λαχανικά, στα super markets, τις λαϊκές αγορές, στα μανάβικα, στα καταστήματα βιολογικών προϊόντων και στις βιολογικές λαϊκές αγορές.  Η τιμή τους καθορίζεται, όπως πάντα, από την εποχή, από το κατάστημα και από την ποικιλία.  Έτσι, τώρα που βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού, οι τιμές τους είναι σαφώς χαμηλότερες από ότι ήταν στις αρχές του.  Τα βιολογικά σταφύλια θα τα βρούμε από 2,50 ευρώ εώς και 4,50 ευρώ στα Super Markets, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι αυτά είναι συνήθως συσκευασμένα.

Στις βιολογικές λαϊκές αγορές μπορούμε να τα βρούμε πιο φθηνά, αφού εκεί πωλούνται χύμα και πολλοί παραγωγοί κάνουν προσφορές.  Σε καταστήματα και λαϊκές αγορές μη βιολογικών η τιμή του σταφυλιού συμβατικής αλλιέργειας είναι χαμηλή και κυμαίνεται από 1,50 ευρώ μέχρι και 2,50 ευρώ το κιλό ανάλογα, όπως είπαμε, με την ποικιλία, την εποχή και το κατάστημα (ή την λαϊκή αγορά).