Όταν ακούμε «καλοκαίρι» από τα πρώτα πράγματα που μας έρχονται στο μυαλό είναι το καρπούζι. Το καρπούζι είναι ένα κατ’ εξοχήν καλοκαιρινό φρούτο. Χαρακτηρίζεται ως ο «βασιλιάς» του καλοκαιριού και όχι μόνο γιατί είναι πολύ δροσιστικό και γευστικό.
Το καρπούζι είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Προέρχεται από την Ινδία ή τη Νότια Αφρική και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν σαν αποθήκη νερού στα θαλασσινά τους ταξίδια. Τον 10ο αιώνα μ.Χ. άρχισε να διαδίδεται στην Κίνα και τον 13ο αιώνα μ.Χ. το έφεραν οι Άραβες και στην Ευρώπη.
Η ελληνική του ονομασία είναι “υδροπέπον” και η αντίστοιχη αγγλική “watermelon”. Οι Τούρκοι το λένε “karpuz” και από εκεί προήλθε και η σημερινή του ονομασία “καρπούζι”. Η επίσημη ονομασία του είναι “Citrus Ianatus” και ανήκει στην ίδια οικογένεια με το πεπόνι, το αγγούρι και την κολοκύθα.
Πολύς κόσμος πιστεύει ότι το καρπούζι δεν έχει τίποτε περισσότερο να μας προσφέρει από μία καλή ενυδάτωση, αφού και το ίδιο είναι μόνο νερό. Η αλήθεια είναι ότι όντως μας προσφέρει μία πολύ καλή ενυδάτωση, αφού αποτελείται από 92% νερό, αλλά έχει και πολλά άλλα θρεπτικά συστατικά.
Εκτός από το νερό που αναφέραμε παραπάνω, το καρπούζι περιέχει λυκοπένιο, όπως και οι ντομάτες. Το λυκοπένιο είναι αυτό από του δίνει το κόκκινο χρώμα του και είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό. Είναι αρκετά πλούσιο σε υδατάνθρακες και σάκχαρα, περιέχει πρωτεΐνες, πολλές βιταμίνες, αμινοξέα και φυτικές ίνες, ενώ είναι πολύ φτωχό σε λίπη.
Η διατροφική αξία του καρπουζιού είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι νομίζουμε. Τα οφέλη που αποκομίζουμε από την κατανάλωσή του είναι τεράστια με πολλές ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία μας.
Η μεγάλη περιεκτικότητά του σε νερό συμβάλει στην ενυδάτωση του οργανισμού, απομακρύνει τοξίνες από το σώμα και καθαρίζει τα νεφρά από άλατα και πέτρες. Επίσης μειώνει τις κυστίτιδες και τις φλεγμονές του ουροποιητικού συστήματος, καθώς και παθήσεις του ήπατος. Χαρίζει επίσης ένα υγιές και λαμπερό δέρμα.
Ένα από τα θρεπτικά συστατικά του καρπουζιού είναι το λυκοπένιο που προστατεύει την καρδιά, αφού μειώνει την αρτηριακή πίεση και βελτιώνει την λειτουργία των αρτηριών. Μελέτες έδειξαν ότι το λυκοπένιο βοηθάει και στην προστασία από τον καρκίνο του προστάτη.
Το καρπούζι περιέχει βιταμίνη A που βοηθά όχι μόνο το δέρμα και τα μαλλιά, αλλά και τους ιστούς του σώματος. Επίσης βοηθά στη σωστή λειτουργία των μυών και των νεύρων.
Η τακτική κατανάλωση καρπουζιού μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος γιατί περιέχει βιταμίνη C σε σημαντικές ποσότητες.
Μία από τις θρεπτικές ουσίες που περιέχει το καρπούζι είναι και η κιτρουλίνη, που ανάμεσα στα άλλα βοηθά και στη μείωση του σωματικού βάρους.
Τα αντιοξειδωτικά που περιέχει βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών στο σώμα που είναι αιτία για πρόωρη γήρανση και διάφορες ασθένειες.
Τέλος, η κατανάλωση καρπουζιού βοηθάει και την όραση. Με την κατανάλωση καρπουζιού ο αμφιβληστροειδής χιτώνας απορροφά ουσίες που προστατεύουν από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Τα καρπούζια είναι φρούτα μεγάλα, στρογγυλά ή οβάλ, με πράσινη χοντρή φλούδα και ζυγίζουν από 7 έως 12 κιλά. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες καρπουζιού. Άλλα έχουν εξωτερικά ένα πολύ σκούρο πράσινο χρώμα, άλλα είναι πιο ανοιχτόχρωμα και άλλα έχουν ραβδώσεις. Κάποια έχουν ρόζ ή κόκκινη σάρκα και μερικά κίτρινη. Τα τελευταία χρόνια μπορεί κανείς να βρει και μικρότερα καρπούζια, τα mini, τα οποία είναι στρογγυλά. Αυτά ζυγίζουν 2,5 έως 4,5 κιλά και είναι άσπορα.
Οι τιμές των καρπουζιών ποικίλουν ανάλογα με το είδος τους και από πού τα προμηθευόμαστε. Έτσι, για παράδειγμα, ένα καρπούζι στο super market μπορεί να κοστίζει γύρω στα 0,30 ευρώ το κιλό ενώ στη λαϊκή αγορά να το βρούμε και 0,23 ευρώ το κιλό. Τα κίτρινα καρπούζια είναι αρκετά ακριβότερα φτάνοντας και το 1,00 ευρώ το κιλό, ενώ στα mini η τιμή είναι κάπου στο ενδιάμεσο. Τα βιολογικά καρπούζια πωλούνται πιο ακριβά στα βιολογικά καταστήματα, αν και στις βιολογικές λαϊκές αγορές θα μπορέσετε να βρείτε λίγο καλύτερες τιμές.
Ανεξάρτητα από το είδος του καρπουζιού που θα επιλέξετε, θα πρέπει να προσέξετε κάποια πράγματα για να μη σας βγει “μάπα το καρπούζι”.
Επιλέξτε ένα μέτριο καρπούζι που να δείχνει βαρύ. Αποφύγετε τα καρπούζια με ακανόνιστο σχήμα και αυτά που είναι χτυπημένα ή χαραγμένα. Πάνω στην επιφάνειά του θα πρέπει να έχει μία κηλίδα κίτρινη. Είναι το σημείο που ακουμπούσε στο έδαφος και το κίτρινο χρώμα δηλώνει ότι όταν κόπηκε ήταν ήδη ώριμο. Μία άσπρη ή πράσινη κηλίδα δίχνει ότι το καρπούζι κόπηκε πριν ωριμάσει. Μία άλλη ένδειξη ενός ώριμου καρπουζιού είναι η ξεραμένη ουρά του.
Αν θελήσετε να αγοράσετε καρπούζι που είναι κομμένο στη μέση ή και σε φέτες, η φλούδα του θα πρέπει να έχει σκούρο χρώμα και τα κουκούτσια του να είναι μαύρα.
Για να ελέγξετε την ποιότητα ενός καρπουζιού, χτυπήστε το στη μέση. Ένας “κούφιος” ήχος δηλώνει ότι το καρπούζι είναι καλής ποιότητας.
Ένα καρπούζι μπορούμε να το διατηρήσουμε σε δροσερό μέρος για δύο εβδομάδες ή και περισσότερο. Από την στιγμή όμως που θα το κόψουμε, πρέπει να το διατηρήσουμε τυλιγμένο με μεμβράνη στο ψυγείο. Αυτός ο τρόπος θα το κρατήσει φρέσκο για τρεις με τέσσερις μέρες. Η αποθήκευσή του σε κάποιο ειδικό σκεύος σε κομμάτια μπορεί φαινομενικά να είναι μια καλή ιδέα, αλλά στην πραγματικότητα αφυδατώνεται και αλλοιώνεται η γεύση του.
Το καρπούζι μπορούμε να το κόψουμε σε φέτες και να το καταναλώσουμε σκέτο ή να το βάλουμε σε φρουτοσαλάτες. Μπορούμε ακόμα να το πολτοποιήσουμε στο μπλέντερ και να κάνουμε έναν πολύ δροσιστικό χυμό ή και γρανίτα.
Ο συνδυασμός του με κάποια τυριά όπως φέτα, και μπλε τυρί είναι συνηθισμένος. Μία πιό γκουρμέ επιλογή είναι ο συνδυασμός του καρπουζιού με προσούτο, λίγο Brie και λεμόνι.
Στις αραβικές χώρες φτιάχνουν ένα μπιφτέκι καρπουζιού με τυρί, ενώ σε κάποιες αφρικανικές χώρες χρησιμοποιούν άγουρα καρπούζια αντί για κολοκυθάκια στις συνταγές τους.
Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, με τη φλούδα του καρπουζιού φτιάχνουν γλυκό του κουταλιού, ενώ αυτή μπορεί να γίνει και τουρσί.
Βλέπουμε ότι υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τρόποι να καταναλωθεί το καρπούζι και διάφορες συνταγές.
Το καρπούζι καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο, από την Αφρική και την Ασία έως την Αμερική και την Ινδία, την Αυστραλία και σε όλη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα καλλιεργείται σχεδόν σε όλους τους νομούς. Καλλιέργειες καρπουζιών βρίσκουμε από την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα μέχρι την Βόρεια Ελλάδα, τα Επτάνησα και την Αττική. Στην Κεντρική Ελλάδα και την Εύβοια βρίσκουμε επίσης καλλιέργειες καρπουζιών, ενώ η Δυτική Στερεά Ελλάδα και η Πελοπόννησος έχουν τη σημαντικότατη παραγωγή. Η καλλιέργεια του καρπουζιού απαιτεί εύκρατο κλίμα. Επειδή χρειάζεται τουλάχιστον τέσσερις μήνες ηλιοφάνειας και ζέστης, η Ελλάδα είναι ένας ιδανικός τόπος για την καλλιέργεια αυτού του τόσο δροσιστικού και γευστικού φρούτου.
Καλό είναι να τρώμε το καρπούζι μόνο του και όχι σαν μέρος του γεύματος (αμέσως πριν ή μετά το φαγητό). Το καρπούζι αποτελείται κατά 92% από νερό. Αυτό δυσχεραίνει την διαδικασία της πέψης.
Το καρπούζι έχει πολλούς σπόρους, οι οποίοι όμως είναι άκρως ακίνδυνοι. Μην ανησυχήσετε αν καταπιείτε μερικούς. Τους σπόρους του καρπουζιού μπορείτε αν θέλετε να τους καβουρδίσετε, να προσθέσετε αλάτι και να τους καταναλώσετε όπως τους ξηρούς καρπούς.
Στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες καταχωρήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 το μεγαλύτερο καρπούζι. Είχε βάρος 108 κιλά και ο καλλιεργητής του ήταν ο Bill Carson από το Tennessee. Μέχρι στιγμής δεν το έχει ξεπεράσει κανένας.
Το καρπούζι είναι ένα καλοκαιρινό φρούτο, πλούσιο σε νερό και πολλά θρεπτικά στοιχεία. Η κατανάλωση καρπουζιού μας δροσίζει, ενώ παράλληλα βοηθάει στην αποτοξίνωση του οργανισμού και προλαμβάνει κάποιες ασθένειες. Είναι ένα φρούτο που αφθονεί το καλοκαίρι στην Ελλάδα και είναι φθηνό. Καταναλώνεται με διάφορους τρόπους, και μπορεί κανείς να βρει αρκετές συνταγές. Η καλλιέργειά του χρειάζεται αρκετό χώρο και λίγη παραπάνω φροντίδα, αλλά μπορούμε να το βρούμε σε όλες τις αγορές, βιολογικές και μη και σε μεγάλη ποικιλία. Έτσι δεν χρειάζεται να ταλαιπωρηθούμε για να το καλλιεργήσουμε.
© 2010-2024 Viologika.gr
Ηλεκτρονικός οδηγός βιολογικών προϊόντων
Όροι χρήσης | Άδεια χρήσης υλικού
